Malaysia kini menyaksikan perubahan besar dalam sistem percukaiannya apabila kerajaan memperluaskan skop SST (Sales and Services Tax) bermula tahun 2024. Langkah ini mencetuskan perdebatan hangat — adakah SST yang diperluaskan ini semakin menyerupai GST? Dan sistem mana sebenarnya lebih baik untuk negara dan rakyat?
1. Apa Itu SST dan Apa Perubahannya Sekarang?
SST asalnya dikenakan pada:
- Cukai Jualan: 5% atau 10% ke atas barang di peringkat pengilang.
- Cukai Perkhidmatan: 6% ke atas perkhidmatan tertentu.
Namun pada tahun 2024, kerajaan melaksanakan peluasan SST, antaranya:
- Lebih banyak kategori perkhidmatan dikenakan cukai (termasuk logistik, e-dagang, penyiaran digital, penyewaan, dll).
- Cukai perkhidmatan dinaikkan daripada 6% kepada 8% bagi kebanyakan sektor (kecuali F&B, telekomunikasi dan tempat letak kereta yang kekal 6%).
- Penstrukturan ini bertujuan meningkatkan hasil negara dan menampung belanjawan.
2. Apa Itu GST?
GST (Goods and Services Tax) ialah sistem cukai nilai tambah yang dikenakan pada setiap peringkat pengeluaran dan pengedaran — daripada pengilang kepada pengguna. Ia bersifat lebih menyeluruh, telus dan sistematik.
- Kadar GST: 6% (semasa pelaksanaan 2015–2018)
- Diperkenalkan pada 2015, dimansuhkan pada 2018 dan digantikan semula dengan SST.
3. Perbandingan SST (Versi Diperluas) vs GST
| Aspek | SST (Peluasan 2024) | GST |
|---|---|---|
| Bilangan barangan & perkhidmatan dikenakan cukai | Hampir semua perkhidmatan dan banyak barangan kini dikenakan cukai | Hampir semua barangan & perkhidmatan dikenakan cukai |
| Kadar cukai | 5%-10% untuk barangan, 6%-8% untuk perkhidmatan | 6% rata |
| Ketelusan harga | Tidak ditunjukkan dalam resit — tersembunyi dalam harga | Jelas — cukai dinyatakan berasingan dalam resit |
| Cukai berganda (cascading tax) | Boleh berlaku kerana tiada mekanisme tuntutan cukai input | Tiada cukai berganda kerana boleh tuntut cukai input |
| Kos pematuhan untuk perniagaan | Lebih rendah, tetapi semakin meningkat dengan peluasan skop | Lebih tinggi, memerlukan sistem pelaporan setiap bulan |
| Kesan kepada pengguna | Harga naik kerana lebih banyak barangan/perkhidmatan dikenakan cukai | Harga turut naik tetapi dengan sistem kawalan & pengecualian yang lebih tersusun |
| Hasil kepada kerajaan | Meningkat secara berperingkat (dianggarkan RM30–35 bilion) | Lebih tinggi & stabil (sehingga RM45 bilion pada 2017) |
| Kesan ke atas ekonomi gelap/tidak formal | Sukar dikesan kerana cukai tidak direkod secara terperinci | Mampu kawal kerana semua transaksi direkod dan diaudit |
4. Isu dan Reaksi Semasa Peluasan SST
- Peniaga kecil dan sederhana (PKS) mengadu beban bertambah kerana perlu mendaftar dan mematuhi sistem SST yang lebih kompleks.
- Pengguna merasai kesan langsung kerana banyak perkhidmatan harian seperti penyewaan, kurier, dan perkhidmatan digital dikenakan cukai.
- Ada pihak mendakwa SST kini semakin menyerupai GST tetapi tanpa kelebihan sistem GST seperti tuntutan input cukai dan ketelusan harga.
5. Kesimpulan: Sistem Mana Lebih Baik?
Dengan peluasan skop SST, perbezaan antara SST dan GST menjadi semakin kabur. SST kini hampir menyerupai GST dari segi keluasan cukai — tetapi masih tidak menepati ciri sistematik dan ketelusan GST.
✅ GST masih dianggap lebih efisien, telus dan mampu menjana hasil negara yang lebih konsisten. Ia juga membantu mengurangkan aktiviti ekonomi tidak formal kerana setiap transaksi perlu direkod.
❌ SST yang diperluas meningkatkan beban pengguna tetapi tanpa sistem tuntutan cukai input, ia berisiko menyebabkan cukai berganda (cascading effect), sekali gus menambah kos barangan dan perkhidmatan.
Cadangan:
Jika GST ingin diperkenalkan semula, ia perlu diiringi dengan langkah pemulihan imej, penjelasan kepada rakyat, dan pengecualian strategik untuk barangan asas. Sistem subsidi bersasar juga boleh membantu mengurangkan beban rakyat.